غیرت بستکی

شاعری خوش قریحه از شهرستان بستک

• محمد علی غیرت (۱۳۰۱-۱۳۷۲) فرزند محمد حسن، از شعراءمعروف منطقه ى شهرستانبستکهرمزگاندر جنوب ایرانبود. نام کامل وی: (محمد علی بن محمد حسن بن مصطفی خان بستکی )، متخلصبه «غیرت بستکی».

زندگی

غیرت بستکی از سرسوز و درد و عشق شعرگفته‌است. قالب شعرش مثنوی،غزل،قصیده،قطعهو دوبیتیبود و به زبان فارسی و گویش بستکی سروده‌است.

سفر به بحرین

• شاعر در سال ۱۳۲۴ خورشیدی سفری به کشور بحرینداشته‌است که مدت پنج سال درآنجا مانگار می‌شود. سپس در سال ۱۳۲۹ خورشیدی دوباره به زادگاهش بستک باز می‌گردد. او سالهای آخر عمر را در بستک به عبادت وسرودن شعر گذراند.

وفات

• محمد علی غیرت بستکی، شاعر معروف در روز جمعه چهارم تیرماه ۱۳۷۲ خورشیدی برابر با چهارم محرم الحرام ۱۴۱۴ قمری در بستک درگذشت و در همانجا دفن گردید.

نمونهٔ اشعار

جستارهای وابسته

• شاعر غیرت بستکی در ویکی‌پدیای عربی

منابع

• حبیبی، احمد، (دیوان غیرت بستکی)، ناشر: موسسهٔ فرهنگی همسایه:چاپ اول، سال انتشار زمستان ۱۳۷۶ خورشیدی.
• محمدیان، کوخردی، محمد، (شهرستان بستکو بخش کوخرد)، ج۱. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۵ میلادی.

گاوآهن

• گاوآهنیا خیشابزاری در کشاورزیبرای کندن و شخمزدن زمین دارای تیغه یا تیغه‌های فولادیسنگین که به وسیله چهارپا به ویژه گاوبر روی زمینکشیده می‌شود.

شاعر محلى مى سرايد:

کاشت جو و گندم در دوران قدیم به وسيلهِٔ گاوآهن

• در زمان‌های قدیم تمام مناطق کوخردجو و گندم کاشته می‌شده، آثار بجا مانده نشان دهنده فعالیتی بی نظیر بوده و مردم کوخرد در امور کشاورزی مخصوصاً کاشت جو و گندم فعالیت چشم گیری داشته‌اند و تمام زمین‌های دشت پاراو و حتی زمین‌های که در کوه واقع شده است نیز زیر کشت قرار داده شده است و تمام پشتخه‌های واقع در کوه مانند: پشتخه باپیر، پشتخه مد کمدین، پشتخه بست گز، پشتخه او شیرینو،،پشتخه پاراو، پشتخه چتی، پشتخه مرخاو، پشتخه دیوونی، پشتخه چُکتَونِه مصلی، وحتی در بون کوه مانند: پشتخه شاه حسینیو پشتخه کنار ودیگر پشتخه‌های موجود در بون کوه زیر کشت می‌بردند، وهمچنین در گریها مانند: گری مد یوسفی و گری مد عبدالرحیمی و در لاورها مانند: مانند لاور کالونو لاور مد اودلی و تمام خور وخَرَها کوهستانی جو و گندم کاشته می‌شده است.

شمد لاورى (عِقاب جُنوُب) 1

• قسمت أول ...

• شیخ محمد لاوریفرزند عبدالرحمان مشهور به ( شَمّد لاوَرى) (۱۲۹۵-۱۳۲۴) یکی از افراد معروف در تاریخ معاصر منطقه هرمزگان و جنوب ایراناست.نام کامل وی:(شیخ محمد بن شیخ عبدالرحمان بن شیخ مصطفی بن شیخ حسن ثانی بن شیخ محمد بن شیخ راشد بن شیخ مصطفی بن شیخ حسن مدنی ). شمد لاوری در سال ۱۲۹۵ خورشیدی برابر با سال ۱۳۳۷ قمری مطابق با سال ۱۹۱۲ میلادی در روستای چاه قیل (1) (چاه عقیل) دیده به جهان گشود.

زندگی

• « شَمّد لاورى » در سال 1337 هجرى قمرى در روستای لاور شیخ (3) در بخش کوخرددر شهرستان بستکديده به جهان گشود. مادرش از روستای بست قلات (4) بود. شیخ محمد لاوری از نوادگان علامه شیخ حسن مدنیو از اهالی روستای لاور شیخدر بخش کوخردبود، به‌همین‌خاطر «شمد لاوری» لقب گرفته بود. او جوانی دلیرو در سراسر منطقه معروف بود.ابتدا طلبه علوم دینی بود وچند سالی این علوم را تحصیل کرده بود، و گاهی اوقات پیشنمازهم می‌شد وخطبه عربی نیز می‌خواند. واز آنجا که لاور یکی از روستاهای بزرگ منطقه و پایگاه علم و عبادت بوده‌است، گروهی مأمورین دولتی به آنجا می‌روند و به اذیت و آزار اهالی می‌پردازند. شیخ محمد وعده‌ای دیگر از لاوریان سلحشور، در برابر امنیه‌های دولتی قیام می‌کنند و زد و خورد شدیدی بین آنها در می‌گیرد وامنیه‌ها پا به کوچه فرار می‌گذارند.چند روز بعد لاور محاصره وعده‌ای منجمله شیخ محمد را دستگیر وباخود به لار می‌برند.

عَدلِیه لار

• در عَدلِیه لار تعدادی از لاوریان را آزاد و چهار نفر به شیراز می‌فرستند و در زندان معروف کریمخانی زندانی می‌شوند، که یکی از آنها شیخ محمد بوده‌است. ولی زندان کریمخانی هم با آن دیوار سر بفلک کشیده‌اش نمی‌تواند شیخ محمد لاوری در خود نگهدارد. چون شمد لاوری کسی نبود که به این آسانی تسلیم شود، بنا براین پس از ورود شیخ محمد به زندان کریمخانی در یکی از شبهای بارانی شیخ محمد فرصت مناسبی به دست آورده و خودرا به پشت بام رسانیده و تعدادی لُنگ که قبلاً از حمام جمع نموده بوده بصورت طنابی محکم در می‌آورد به کنگره یکی از برجها می‌بندد و ازآن آویزان می‌شود، هفت هشت متری باقی مانده به پائین می‌پرد و بدینوسیله از زندان کریمخانی فرار می‌کند. باسرعت از کوچه پس کوچه‌های تنگ وتاریک وگِل آلود می‌گذرد و دراندک زمانی شیراز را پشت سر می‌گذارد به طریقی خودرا به حوالی قیر و کارزین می‌رساند.نگهبان پاسگاهی را خفه می‌کند سلاح او را می‌گیرد و کلیه افراد مستقر در پاسگاه را بقتل می‌رساند یک تفنگ وچند قطار فشنگ با یک اسب بر می‌دارد وفرار می‌کند.پس از ماها در بستک وتمامی روستاهای منطقه هرجا که امنیه می‌دید به قتل می‌رسانید.

بازگشت شَمَد لاوری

• خبر دستگیری شیخ محمد شادی چپوچیان و زور گویان، و عزای فقراء بود. اما خبر رهایی و بازگشت او برعکس بود.وقتی خان بستک ( محمد اعطم خان عباسی) (5) از باز گشت شیخ محمد (شَمَد) باخبر شد برایش قاصدی فرستاد و پیشنهاد کرد تاجای پدرش شیخ عبدالرحمان چریک (6) او بشود، ولی شیخ محمد که عقیده وراه وروش دیگری داشت جواب رد داد. درآن روزگار و در غیاب شمد لاروی، غارتگری، ناامنی و آشوب بر منطقه حکمفرما بود. یاران شمد لاوری هر چند از هم نپاشیده بودند ولی بدون رهبری شیخ محمد مقابله با آن همه هرج و مرج و زور گوئی را در توان خویش نمی‌دیدند. پس از باز گشت شیخ محمد، یاران دوباره گردهم آمدند، پس از اینکه تمام جریان دوران غیبتش را برای او تعریف کردند شیخ محمد گفت جواب زور را باید با زور داد.اینها فقط زبان تفنگ را می‌فهمند، باید دوباره مسلح شویم. روزگار سخت و پر مشقت فقیران و بیدادگری ستمگران و تاراجگران شیخ محمد را وادار کرد تا یک گروه نجات دهنده تشکیل دهد. او بسیار شجاع ودلیر بود. درجست وخیز و دویدن واسب سواری نظیر نداشت. همیشه پاشنه کشیده و مسلح ظاهر می‌شد، هرگز زیر بار ظلم و ستم نمی‌رفت و برای جلوگیری از بی انصافی اگر با خوبی نمی‌توانست، به زور متوسل می‌شد. یکی از روزهای بهاری شیخ محمد و یارانش روی تپه‌ای گرد هم آمده بودند. شیخ محمد سه کوزه‌ای که جهت هدف گیری قرار داده بودند را یکی پس از دیگری با تیر می‌زد، پس از اینکه هر سه کوزه در هم شکست تفنگش را بوسید و گفت: «بنازمت والله هی... قنداق سیاه».

• «شیخ محمد شیخ عبدالنور» (7) يكى از دليرترين ياران شَمّد لاورى، که بادوربین آبشارهای روان را می‌نگریست بدون آنکه چشم بردارد به شیخ محمد گفت: «اینکه چیزی نیست پدرت باهمین تفنگ دهشاهی را توی هوا می‌زد» شیخ محمد گفت: کله دزد اندازه کوزه‌است، به دهشاهی چکار دارم. شیخ محمد تفنگ بردوش نهاده به ابرهای در حال حرکت نگاه کرد و گفت: به امید خدا با همین تفنگ ظلم را از این منطقه دور می‌کنم، می‌خواهم راه مولا علی را ادامه بدهم که می‌گفت: یار مظلوم ودشمن ظالم باشید.

• حالا هرکه با من است دست بالا کند. شیخ راشد پرسید: مگر چه خیالی تو سرت است؟. شیخ محمد جواب داد: آن چه وظیفه یک مسلمان است. کمک به آنهایی که مظلوم‌اند و احتیاج دارند، بریدن دست ظالمهایی که گوشت و خون مردم را می‌خورند، برقراری عدالت و حفظ منطقه و مردم بی پناه. شیخ راشد گفت: حرفهای گنده گنده می‌زنی.. نکنه سرت به تنت زیادی می‌کند محمد عبدالرحمان؟. شیخ محمد شیخ عبدالنور گفت: خیلی‌ها می‌خواستند این کار بکنند حالا زیر خاک هستند، یا بهتر بگویم زیر خاک شان کردند.شیخ محمد به او نزدیک شد دستی به شانه اش زد وگفت: ما در راه خدا جهاد می‌کنیم، ایثار بنفس کاری است که خدا آن را دوست دارد، بذار تاسر مارا هم زیر آب بکنند.

قاسِم اَرژَنگ يكى از بهترين ياران شمد لاورى

• قاسم ارژنگ درحالی که پای‌افزارش را اصلاح می‌کرد گفت آن افسر لعنتی در غیاب شما خیلی لاف بیهوده می‌زد، سردار. می‌گفت گرفتن شمد لاوری از آب خوردن هم آسان تر بود.شیخ محمد با خونسردی گفت غصه نخور قاسم، فردا شناسنامه اش را باطل می‌کنم.آن شب که مأموران به لاور حمله کردند من بدجوری بیمار بودم. نیمه شب من توی بستر بیماری دستگیر کردند، آن هم باسی تا امنیه مسلح.بانقشه شیخ محمد، قاسم ارژنگ عصا بدست وپیر مرد وار عمداً از جلو پاسگاه رد شد.وهمانطور که می‌لنگید مقداری خارک در دست داشت ودانه دانه می‌خورد. نگهبان تا چشمش به پیر مرد افتاد صدا زد: آهای پیر مرد یه کمی از خارکت را بده ببینم، قاسم که از خدا می‌خواست به طرفش رفت وخارکهایش را به او داد.نگهبان تفنگش را بدیوار تکیه داد تا باخیال راحت مشغول خوردن شود، درهمین حال قاسم از پشت سر دستش را به دور گردن نگهبان حلقه زد وآنقدر فشار داد تا خفه شد. شیخ محمد ویارانش که کمین کرده بودند فوراً خود را به پاسگاه رسانیدند. شیخ محمد بی درنگ تفنگ نگهبان را برداشت وبه طرف دفتر فرمانده پاسگاه حرکت کرد. همان افسری که شیخ محمد را دستگیر کرده بود و چند سرباز دیگر که در اثر سر وصدا بساط تریاک کشی خودرا جمع می‌کردند ودر حال خروج بودند را دستگیر کرد. یاران شیخ محمد سربازان را گرفته وطناب پیچ کردند. شیخ محمد هم باقنداق تفنگ به پشت سر افسر زد وگفت یا الله راه بیفت، حالا می‌خواهم بقولی که داده بودم عمل کنم. شیخ محمد آنگاه با صدای بلند از قاسم ارژنگ پرسید: قولم به جناب سروان چه بود قاسم؟.قاسم همچنان که به جان سربازی افتاده بود و اورا کتک می‌زد جواب داد که او را فرمانده دوزخ کنی، سردار.بدستور شیخ محمد، دست وپای افسر بخت برگشته را بستند وبه درون اتاقی انداختند وآن را آتش زدند. افسر مدتی داد وفریاد کرد وبعد ساکت شد.شعله آتش از هواکش وسوراخهای در بیرون می‌زد.آنگاه هم قطاران شیخ محمد هر چقدر اسلحه ومهمات بود را برداشتند. هنگام رفتن شیخ محمد به سربازان دست وپا بسته گفت به فرماندها تون بگوئید شیخ محمد ظالم کش گفته عاقبت هر ظالمی همین است.

یاران شیخ محمد لاوری

• چند تراکمه سلحشور، شیخ محمد شیخ عبدالنور، شیخ راشد، شیخ احمد شیخ عبدالنور، قاسم ارژنگ، رستم، بهزاد گروه مقتدر شیخ محمد لاوری را تشکیل می‌دادند.بعدها احمد مصطفی و عده‌ای دیگر از لاوریان سلحشور نیز به آنان پیوستند. شیخ صالح هم بدستور برادرش شیخ محمد وبر خلاف میل خود به گروه آنها ملحق شد. وبعد از بازگشت شیخ محمد از دبی چند نفر دیگر از جمله محمد عبدالرحیم، علی اکبر، وحاجی عبدالغفور به گروه شیخ محمد پیوستند.

نبرد با دزدان در دره فخری

• آوازه شیخ محمد لاوری در سراسر منطقه پیچید. هر دزد زده یا ستمدیده‌ای به او رجوع می‌کرد، روز به روز نزد طبقه پائین محبوب تر وپیش اعیان وصاحبان دم و دستگاه نفرت انگیز می‌شد. شیخ محمد لاوری در برابر مظلومان موم و در برابر ظالمان سنگ خارا بود. از این رو ستمگران با امکانات تبلیغاتی که داشتند شیخ محمد را شرور وآشوبگر جلوه دادند. جالب این بود که وقتی همان مالداران قُلدُر به‌وسیله دزدان غارت می‌شدند از شیخ محمد لاوری کمک می‌خواستند، چون ژاندارمها هرگز خودشان به خطر نمی‌انداختند.آنها از این صحنه‌ها فراری ودر مهمانیها حاضر می‌شدند. شامگاهی شیخ یعقوب شیخ سلطان قاصدی به پیش شیخ محمد فرستاد ویاری خواست، دزد به بگله اش زده بود اما زیاد دور نشده بودند. شیخ محمد از جاه بلند شد وگفت: من زنده باشم و دزد در حریم. دزدان در دره فخری منتظر تاریکی بودند تا بحال راحت حرکت کنند. نیمی از خورشید باقی بود که شیخ محمد ویارانش به آنجا رسیدند، دزدان مشغول خوردن شام بودند که شیخ محمد تیری میان سفره گستنرده شلیک کرد وکفت: آهای.. خیره سرا، مگه اسم شمد لاوری را نشنیدین؟. دزدان سلاحهایشان را جاگذاشته وسراسیمه متفرق شدند، رئیس دزدان که ادعای زیادی داشت از پشت سنگ بیرون آمد تا تفنگش را بردارد، قاسم ارژنگ تیری به‌طرف او شلیک کرد، تیر برانش خورد. شیخ محمد وهمراهان به سرعت پائین آمده وآنان را دستگیر کردند. رئیس دزدان زخمی شده و روی زمین افتاده ناله می‌کرد، شیخ محمد لگد محکمی به جایی که خون بیرون می‌زد کوبید وگفت تیموری بی پدر، حالا دیگه کارت بجایی رسیده که تو ملک شمد لاوری دزدی می‌کنی؟. تیمور از وحشت وهیبت شمد لاوری زبانش بند آمد وشروع ببوسیدن پاهای او کرد. شیخ محمد گله را به صاحبش و دزدان را به خان بستک تحویل داد. اما تفنگها را خودش برداشت، خان طی پیامی که برای شیخ محمد فرستاد اظهار نارضایتی کرده بود که چرا دزدان بی تفنگ برایش فرستاده‌است. شیخ محمد گوش قاصد خان را بریده کف دستش نهاده وگفت به خان بگو سر به سر ما نگذارد، او تفنگ برای حفظ جان ومال خودش می‌خواهد، اما، ما برای حمایت از مردم بیچاره می‌خواهیم. « شَمّد لاورى » مردی بود نترس و با قدرت چندین بار اتفاق افتاده بود که گوش قاصدها می‌برید و باز می‌فرستاد، بنا براین هرقاصدی که به سویش اعزام می‌کردند، با تردید به سویش او می‌رفت.اولین زنگ خطر برای دزدان به صدا در آمد. آنان سخت از شیخ محمد متنفر بودند، باوجود او دیگر نمی‌توانستند مانند سابق مردم را غارت کنند.

جنگ شمد لاوری با یوسف نفر در تنگ دالان

• شیخ محمد دومین شایستگی خودرا در تنگ دالاننشان داد. وقتی سید کنچیمعروف به آقای کنچی برای او پیام فرستاد که آدمهای یوسف نفر مال وگله مردم را بغارت برده‌اند وبه‌طرف تنگ دالان به حرکت هستند. شیخ محمد پیام فرستاد که تنگ دالان که چیزی نیست، اگر لازم شده مال مردم را از گلویه باباخان نفر هم بیرون می‌کشم. در تنگ دالان شیخ محمد از بلندی تپه سرخ رنگی بادوربین قلمی تپه‌ها و دره‌ها را بر اندازی می‌کرد، پس از مدتی موفق شد از فرا سوی تپه‌های متعدد دودی به بیند، او تنگ دالان را مانند کف دست می‌شناخت، می‌دانست که درآن حوالی آبادی و حشمی وجود ندارد، پس می‌بایست دزدان باشند. شیخ محمد وهمراهانش خودرا به آنجا رسانیده ودر دره‌ای جاگرفتند، شیخ محمد گفت من می‌روم بالای آن پشته، وقتی تسلیمشون کردم شما از چهار طرف آنها را محاصره کنید. شیخ محمد این را گفت وتعویذش را به بازو بست وحرکت کرد دزدی که در نزدیکی راهزنان نگهبانی می‌داد متوجه شیخ محمد شد، سرپا ایستاد تا اورا شکار کند، اما شیخ محمد چنان تند وتیز می‌دوید که او موفق به هدف گیری نمی‌شد. خوشبختانه یاران شیخ محمد که پشت سر نگهبان قرار داشتند اورا درهمان حال دیدند، قاسم ارژنگ ریگی پرت کرد وخطاب به نگهبان گفت: هی رفیق، نگهبان پشت سرش را نگاه کرد، بیست چهار پنج تفنگچی را دید که اورا هدف گرفته‌اند، عاقلانه‌ترین کاری که نگهبان توانست انجام دهد این بود که بی سر وصدا تفنگش را برزمین گذاشت وتسلیم شود. دراین هنگام شیخ محمد هم بالای تپه رسید وبر دزدان نهیب زد که هیچ کس از جایش تکان نخورد والا خونش پای خودش است.قاسم وبهزاد به جان نگهبان بخت برگشته افتادند وبقیه به کمک شیخ محمد شتافتند.شیخ محمد دزدان را لخت کرد ولباسهایشان را به آتش افروخته انداخت وگفت شماها آمده بودید مردم را لخت کنید مگه نه؟. حالا مزه اش را بچشید، چه مزه‌ای دارد؟. سپس گوش همه آنهارا برید وگفت: به باباخان نفر بگویید عاقبت دست درازی به ملک شمد لاوری همین است.

جنگ شمد لاوری با دزدهای شمالی

دزدهای شمالی یا «ترکهای شمالی» گروهی از ترکان از زمانی دور از شمال ایران به صحرای باغهجرت کرده بودند، این ترکان بعد از مدتی استقرار در صحرای باغ بعلت عوامل مختلف:اقتصادی، اجتماعی، و معیشت و یا عواملی دیگر، دست به دزدی زده بودند و یک گروه مسلح ویاغی گر تشکیل داده بودند و به استمرار شبیخون به روستاهای اطراف می‌زدند ومردم را غارت می‌کردند. احمد مصطفی از دور دوان دوان وصدا زنان خودرا به جمع رسانید ونفس زنان وبریده بریده گفت: جناب شیخ، دزد.. دزدهای شمالی آمدند، پدر مردم را در آوردند قیامت به پا شده‌است. شیخ محمد کاسه دوغش را نیمه تمام برزمین نهاد و گفت، نفس بگیر ودرست بگو به بینم چه شده، گفت دزدهای شمالی مردم را غارت کردند، شیخ محمد ویارانش خودرا به معبر دزدان رسانیده ومنتظر ماندند. دزدان تعدادی گوسفند، شتر، گاو وپنج رأس الاغ پربار برداشته وفرار می‌کردند. چند تفنگچی پیاده وتعدادی نیز سواره سر وصدا وگرد وخاک زیادی ایجاد شده بود چهار نفر چماق بدست هی هی کنان حیوانات را پیش می‌راندند.شیخ محمد وهمراهان با هماهنگی یکدیگر تفنگچیان را با شلیک گلوله از پای در آوردند اوضاع دگر گون شد، چماق بدستان مات ومبهوت مانده بودند که از کدام سمت تیر اندازی شده‌است.شیخ محمد باصدای بلندی فریاد زد: شمد لاوری عزرائیل دزدان آمده. همراهان شیخ محمد همگی سرازیز شده وبر دزدان یورش بردند وآنان را تار ومار نموده وتعدادی را نیز دستگیر کردند.شیخ محمد یقه یکی از تیر خوردگان را گرفت وپرسید: از کدام تیره هستید؟. مرد زخمی باصدای درد آلودی جواب داد: از قبیله زیاد خان هستیم. دزد دیگر گفت بهتره آزاد مان کنید، دشمنی با زیاد خان یعنی مرگ. شیخ محمد قنداق تفنگ را به شکم او زد وگفت:

از زیاد خان نباشدش باک		آنکه باشد یاورش یزدان پاک
بگوئید زنده باد شمد لاوری		که بی نظیر است در دلاوری

دزد بی چاره درحالی که از شدت درد می‌نالید گفت: زنده باد شمد لاوری.

پی نوشت‌ها:

• (۱) ـ چاه قیل: (چاه عقیل) : روستای کوچکی از روستاهی منطقه گودهو از توابع بخشمرکزیشهرستان بستکدر غرب استان هرمزگاندر جنوب ایرانواقع شده‌است. در ۹ کیلومتری جنوب شرقی شهر بستکواقع است.
• (2) ـ تنَگ دالان:متشکل از دو روستای کوچک است از توابع بخش مرکزیشهرستانبستکدر غرب استان هرمزگاندر جنوب ایرانواقع شده‌است.
• (3) ـ لاور شیخ:یا ( لاور علیا) روستای بزرگی است از توابع بخش کوخردشهرستانبستکدر غرب استان هرمزگاندر جنوب ایرانواقع شده‌است. این روستا در داخل کوه واقع است.
• (4) ـ بست قلات:روستایی از روستاهای آباد منطقه گودهاز توابع بخش مرکزیشهرستانبستکدر غرب استان هرمزگاندر جنوب ایرانواقع شده‌است. این روستادر سی کیلومتری از جاده بستکبه گودهبه سمت جنوب به داخل کوه منحرف می‌شود.
• (5) ـ محمد اعطم خان عباسی:محمد رضا خان « سطوت الممالک » حاکم بستکو جهانگیریه. محمد رضا خان براثر لیاقت وشایستگی مورد توجه فرمان فرمای فارس قرار گرفته ودر حال حیات پدرش به حکمرانی لار از ۱۳۳۶ تا سال ۱۳۳۷ منصوب می‌شود، وبعدا نیز درسال ۱۳۴۰ و ۱۳۴۱ هجری قمری به موجب حکم وزارت داخله حاکم بندر لنگه می‌گردد. پس از فوت پدرش حکمرانی بستک را عهده دار می‌شود. محمد رضا خان بعدها ملقب به سطوت الممالکمی‌گردد. در سال ۱۳۳۴ هجری قمری همراه اردوی حبیب الله قوام‌الملک شیرازیکه از طریق بوشهرباکشتی انگلیسی به بندر لنگه آمده بود پس از توقف در بستک که برای سرکوبی ژاندارمهای یاغی عازم لاربود محمد رضا خان هم در این جریان شرکت نموده ودرآنجا امور حکمرانی کهورستانو رویدرات «روئیدر» دریافت می‌دارد.
• (6) ـ چریک: (جنگ چریکی) یکی از انواع جنگ‌های نامنظم است که در آن گروه کوچکی از افراد مسلح با استفاده از تاکتیک‌های نظامی کمین، هجوم ناگهانی، غافل‌گیری و جابجایی سریع به یک هدف نظامی آسیب‌پذیر یا یک واحد نظامی بزرگ‌تر حمله‌ور شده و بلافاصله صحنه نبرد را ترک می‌کنند. شیوهٔ جنگ‌های چریکی از شیوه‌های بسیار قدیمی جنگی است. در دوران معاصر افرادی چون ، ارنستو چه گوارا،احمد شاه مسعود،کارلوس ماریگلا،مائو زدونگ،وندل فرتیگ،رژی دبره،وو نوین جیاپو چند تن دیگر را از شاخص‌ترین نظریه پردازان مبارزات چریکی می‌دانند.
• (7) ـ شیخ محمد شیخ عبدالنور:يكى از دليرترين ياران شمد لاورى، يارى كه ستون أصلى مبارزات شيخ محمد بود.

• ادامه دارد ...

• Al Madani
• لاور شیخ أو لاور العُليا
• شيخ حسن المدني

هناك المزيد من الصور والملفات في ويكيميديا كومنزحول: شمد لاوري

منابع

• ویکی‌پدیای عربی
• پور محمد، عبدالله ، . شيخ محمد لاوری (عقاب جنوب)ناشر: چاپخانه مصطفوى، شيراز: چاپ اول، 1374 خورشيدى.
• سلامی، بستكی، احمد. (بستک در گذرگاه تاریخ)جلد دوم چاپ اول، 1372 خورشيدی.
• محمدیان ، کوخردی، محمد ، ( مشایخ مدنی )، چاپ دوم، دبی: سال انتشار ۲۰۰۲ میلادی.

شمد لاورى (عقاب جنوب) 2

پاراو كوخرد به زبان عربي ترجمه شد

• لقد تمت الترجمة الى اللغة العربية عن اللغة الفارسية

• ترجمه: محمد محمدیان:

باراو كوخرد (قنوات المياه ) ، (بالفارسية: پاراو کوخرد ، بالإنجليزية: Paraw Kukherd ) ، لذلك تسمى (قنات باراو ) ، وتسمى كذلك (الفقارة، الأفلاج) هي إحدى وسائل الري القديمة، في شمال الغربي لـمدينة كوخردفي بلدة كوخرد،تابع لبلدة كوخرد(بالفارسية: بخش كوخرد)من توابع مدينةبستكفي محافظة هرمزگانفي جنوب إيران. ويعود تاريخ هذا الأثر إلى عهد الساساني.

باراو كوخرد (قناة (ري) ) الأثري الذي يرجع تايخ بناء إلى ما قبل الاسلام

 

تعتبر القنوات مصدر أساسي للمياه بالصحراءوهي عبارة عن مجموعة من الآبارموصولة فيما بينها بأنفاقوأخاديد تشق لتوصيل المياه فيما بينها والبعد بين الآبار يتراوح ما بين 15م -18م على عمق يتراوح ما بين08م-15م والانحدار الطبوغرافيالذي يسمح بتسرب الماءليتم وصوله إلى المخرج بواسطة ساقية تدعى (أغيسروا) ثم يتوجه إلى البساتينلتمر قبل ذلك بالقريةالسكنية حنى يتزود الناس بالماءالصالح لشرب منها.

ربط باراو كوخرد بـ(تـرنه)

تـِرنـُهمن أشهر الفتحات الأفلاج في كوخردالتي صنعوها الأقدمون من قوم (سيبه )، حيث كانوا يقطنون في تلك البقعة البعيدة، وكوخرد ضيعة قديمة جداً يرجع تاريخها إلى خمسة آلاف سنة قبل الإسلامويقال أن السبئيونهم الذين قاموا ببناء هذه البلدة، وكانت تدعى ( سيبه أو سيبا ). لقد قاموا ببناء تـِرنـُهمن الحجر و الصاروجفي نهر مهران،وحيث شكل وطـراز بنـائـها المعماري التـقليـدي يــدلان على قـدم هـذه الـديـار. وكانوا يمررون المياه العذبة بواسطة هذه الأفلاج من تحت المياه المالحة إلى الضفة الثانية للنهر، لري بساتينهم ومزارعهم في سهل مدي آبادوبيك احمدوبشكروا ،قيل أن عمر هذه الأفلاج ما يقارب خمسة آلاف سنة، وبقايا آثارعا باقية حتى الآن، أما المزارع والبساتين فلا أثر لهما، لقد أندثرت معالمها تماماً.

كروكى پاراو كوخرد

 

ترنه(اسم لِفَلجَ تاريخي في البادية الجنوبية لضيعة كوخرد في منطقة باغ زرد الزراعية التابعة لبلدة كوخرد ( بالفارسية: بخش كوخرد ) من توابع مدينة بستك في محافظة هرمزگان في جنوب إيران.)

 

ترنه(اسم لِفَلجَ تاريخي في البادية الجنوبية لضيعة كوخرد في منطقة باغ زرد الزراعية التابعة لبلدة كوخرد ( بالفارسية: بخش كوخرد ) من توابع مدينة بستك في محافظة هرمزگان في جنوب إيران.)

مكونات القناة (باراو)

تتكون الفقارة من عدة أجزاء متكاملة يعتمد كل منها على الآخر وهي كالتالي :

• البئر الرئسي.
• أبار الخدمة.
• نفق جوفي لتحويل المياه يعرف بالرواقأو القناة
• الساقية الأولية (الساقية المغطاة).
• القصرية.

پاراو كوخرد در ويكى پديا فارسى

کوخرد سیبه | لغت نامه دهخدا

نگارهٔ ماهواره‌ای رشته قنات‌های کوخرد

مدينة سيبه الأثرية

سیبه

بخش کوخرد

المصادر

• محمدیان، کوخردی، محمد. « به یاد کوخرد » ج۲. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۳ میلادی..
• الکوخردی، محمد، بن یوسف، (کُوخِرد حَاضِرَة اِسلامِیةَ عَلی ضِفافِ نَهر مِهران Kookherd, an Islamic District on the bank of Mehran River) الطبعة الثالثة، دبی: سنة 199۷ للمیلاد.
• محمدیان، کوخردی، محمد ، (شهرستان بستک و بخش کوخرد)، ج۱. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۵ میلادی.

شمد لاورى (عقاب جنوب) 3

• قسمت سِوُم ...

• شیخ محمد لاوریفرزند عبدالرحمان مشهور به ( شمد لاورى) (۱۲۹۵-۱۳۲۴) یکی از افراد معروف در تاریخ معاصر منطقه هرمزگان و جنوب ایراناست.نام کامل وی:(شیخ محمد بن شیخ عبدالرحمان بن شیخ مصطفی بن شیخ حسن ثانی بن شیخ محمد بن شیخ راشد بن شیخ مصطفی بن شیخ حسن مدنی ). شمد لاوری در سال ۱۲۹۵ خورشیدی برابر با سال ۱۳۳۷ قمری مطابق با سال ۱۹۱۲ میلادی در روستای چاه قیل (چاه عقیل) دیده به جهان گشود.

کشته شدن شیخ محمد لاوری بدست پالار در ورستای ایلود

شمد لاوری ناجوانمردانه بقتل می‌رسد

شیخ محمد بد اقبال سه گروه بدخواه (دشمن) داشت

• دزدان.
• نظامیان.
• کدخدایان و زمام داران محلی.

• سرهنگ پالاربرخلاف شیخ محمد زودباور، مرد زیرکی بود وکارهایش را روی حساب انجام می‌داد. او می‌دانست باوجود آن همه طرفداری که شیخ محمد دارد، ابتدا باید او را بدنام کرد وبعد کشت، چرا که با این کار ازیک طرف منتی بر سر مردم می‌گذاشت که سرکشی وطغیانگری را از بین برده‌است واز طرف دیگر وعده ترفیع درجه وقولی که بدخواهان شیخ محمد به او داده بودند، همه آن چیزی بود که پالار نظامی آرزویش را داشت، پس مُسَلَماً برهان ومنطق نمی توانست خریداری داشته باشد. پالار جرئت مقابله با شیخ محمد لاوری را نداشت، این بود که از در دوستی ظاهری در آمد واز پی حیله‌ای بود وبحکم نظامی گری اش هیچ وقت فکر کشتن شیخ محمد از سر خود دور نکرد. یکی از کدخداها برای استرضاه شیخ محمد وهمراهانش میهمانی مفصلی ترتیب داد ودرخانه مجلل خود از آنان پذیرائی نمود. در این مجلس جمعی دیگر از اعیان ومالکان واشراف محل نیز حضور داشتند، شیخ محمد میوه‌ای را برداشت وگفت: سلام کدخدا بی طمع نیست، زیاد مارا تر وخنک می‌کنید موضوع چه‌است کدخدا؟. کدخدا سرش را بگوش شیخ محمد نزدیک کرد وگفت: جناب شیخ محمد از تو می‌خواهم مارا به حال خودمان بگذارید، اگر باما کنار بیائید به نفع شماست وهرچه بخواهید حاظرم. شیخ محمد نیشخندی زد وگفت: ترحم برمفت خوران تیز دندان یعنی ستم بر مستمندان، ما آب مان تویه جوی نمی‌رود کدخدا، من عهد کردم یار حال باشم نه بار جان. کدخدا قیافه جدی تری به خود گرفت گفت: شما دیگر خیلی پارا از گلیمتون دراز کردین. شیخ محمد بالحنی آمیخته با شوخی گفت: ما اصلاً گلیمی زیر پامان نسیت کدخدا. همراهان شیخ محمد همه باهم خندیدند، کدخدا که از شدت ناراحتی قرمز شده بود با بی حوصلکی گفت چند نفر کله پوک را دور خودت جمع کردی تا به جان مردم بیفتند که چه مگر مملکت صاحب ندارد؟. شیخ محمد نگاهی به همراهانش کرده پرسید، اینها به جز حمایت از فقراء چه گناهی دارند؟ دست فقراء را گرفتند گناه است؟.

• کدخدا گفت: پس ما چکاره‌ایم، رئیسی گفتند، رهبری گفتند. شیخ محمد گفت: رئیس ورهبر باید شیوه حضرت محمد را داشته باشد نه ضحاک مار دوش. کدخدا گفت: از ما گفتن بود، جوجه را آخر پائیز می‌شمرند، البته تهدید نمی‌کنم، ولی خوب. شیخ محمد مطمئن تر نشست پاهایش را روی هم گذاشت و گفت: از ماهم گفتن تاظلم وبی انصافی باشد ماهم هستیم، در ضمن تهدید هم می‌کنم. یکی از زمامداران که طی این مجادله آشفته ومضطرب به نظر می‌رسید ناگهان نی قلیانش را پرتاب کرد وسر شیخ محمد فریاد کشید: ولی ما نمی‌گذاریم عده‌ای یاغی بی سر وپا هرکاری که می‌خواهند بکنند، مگه شهر هرته. شیخ محمد خشمگین شد، برق آسا بلند شد وبه او حمله کرد، یقه اش را گرفت وعقب عقب راند تا به دیوارش کوبید، سپس بالگدی سینی میوه را به هوا فرستاد وهمگی از آنجا خرج شدند.

• دشمنان شیخ محمد پس از اینکه از خان نا امید شدند به پالار روی آوردند. روزی چند نفر از آنها به منزل شخصی پالار رفتند، یکی از مالکین گفت: دوباره سر وکله شَمّد لاوَرىپیدا شده نمی‌گذاره به رعیت مان مسلط باشیم، کارمان را مشکل کرده. پالار پک عمیقی به چپقشزد وگفت حکم دستگیری او به من هم ابلاغ شده، اما کشتن شیخ محمد لاوری به این آسانی نیست او طرفدارانی زیاد دور خود گرد آورده، عده‌ای اورا حامی خودشان می‌دانند، خیلیها از حسن واخلاق او حرف می‌زنند. یکی از مالداران گفت باید پی چاره‌ای باشیم تا اورا از چشم مردم بندازیم. یکی دیگر از مالکان گفت ما فقط راه بشما می‌بریم جناب پالار، شما رئیس نظامیان منطقه ما هستید. پالار باقی مانده چای غلیظی را که جلوش بود تا آخر سر کشید و گفت باید بهانه‌ای داشته باشیم. کدخدا گفت: میگن شمد چش چرونه. مردی که آتش منقل را زیر ورو می‌کرد گفت بهانه‌ای بهتر از این دیگر پیدا نمی‌شود. کدخدا گفت:ها دیگه.. مخصوصاً اگر یک کلاغ چهل کلاغ کنیم. پالار گفت شما چه می‌گوئید شیخ علی انصاری؟. « شیخ علی انصاری کدخدای » چاهبناردگفت والله... هرچه نظر خود شماست جناب پالار.

• خان بستک از نقشه پالار کم وبیشی بوئی برده بود، آنروز هم می‌خواست موضوع را به شیخ محمد بگوید اما در انتخاب حفظ ویا نابودی او تردید داشت. از طرفی شیخ محمد نسبت به خان وامثال او بی اعتناء وگستاخ بود، رعایا بر علیه آنها تحریک می‌کرد، ازطرف دیگر خان که مرد روشن وآگاهی بود خوب می‌دانست که نبودن شیخ محمد یعنی عدم ثبات وآرامش در منطقه، چون نه چریکها ونه نظامیان جرأت ایستادگی در برابر دزدان بیدادگر را داشتند. خان پس از تفکیر زیاد، وجود شیخ محمد را ترجیح داد وتصمیم گرفت اورا در جریان بگذارد واز نقشه پالار آگاه سازد. شیخ محمد جای ثابتی نداشت ودسترسی به او برای پیکهای خان بسیار دشوار بود، از اینرو خان نامه‌ای به (فاطمه گل)کدخدای بست قلاتکه خالهِ شیخ محمد هم بود نوشت تا در اسرع وقت به او برسد، غروب همان روز در زنگاردنامه بدست شیخ محمد رسید، اما چون فهمید که نامه ازطرف خان است، آن را سربسته بدرون آتش انداخت.

نقشهِ پالار براى دستگیری شیخ محمد

• پالار بایک نقشه از پیش طراحی شده یک سال بعد برای دستگیری شیخ محمد به روستای ایلود (2) می‌رود. همان شب سید کنچی پیامی برای شيخ محمد فرستاد که با او کار مهمی دارد وباید هرچه زودتر شیخ را ببیند، از آنجا که شیخ محمد احترام خاصی برای سید کنچیقایل بود وبه خیال این که دوبار سر وکله چپاولگران پیدا شده اشت، شیخ محمد شبانه به سوی کنچی (3) حرکت کرد.

• پس از صرف صبحانه سید کنچی به شیخ محمد هشدار داد که مبادا دعوت پالاررا بپذیرد. شیخ محمد از این نصیحت اندکی رنجید وبه سید گفت جناب آغا، اگر می‌دانستم کار واجبت همین است نمی‌آمدم. سید کنچی انسان بس زاهد، پاکیزه سرشت، صبور، مهربان، باگذشت وبی نهایت باتقوی بود. حتی در برابر تند خوئی شیخ محمد ملایمانه وپدرانه گفت کمی فکر کن شیخ محمد، این مهمانی برای چه است؟. گویا او قصد بدی دارد، از من نصیحت رفتنت صلاح نیست. شیخ محمد یکدنده طبق معمول زیر بار نرفت وراهی ایلود شد. سید کنچی که از دریچه‌ای شاهد دور شدن شیخ محمد بود بانگاه ولحن اندوهناکی زیر لب گفت خدا حافظ شیخ محمد. مردی که کنار آقا نشسته بود گفت جناب آغا، جوری خدا حافظی می‌کنی که انگار شیخ محمد دیگر بر نمی‌گردد. سید گفت احساس عجیبی دارم مثل اینکه شیخ محمد به استقبال مرگ می‌رود، امنیه‌ها سایه اش را باتیر می‌زنند، پس چه دلیلی دارد برایش جشن وسرور برپا کنند. بین راه همه آشفته وخاموش بودند، « قاسم ارژنگ » و « شیخ صالح » دوسه بار مُضتربانه همدیگر را نگاه کردند، سر انجام دل به دریا زد وملتمسانه به شیخ محمد خیره شد وگفت زبانم لال این مهمانی بوی خون می‌دهد، بهتره منصرف بشیم سردار.

• « محمد عبدالرحیم » گفت به‌نظر من نباید فرمایش «آغای کنچی» را نادیده بگیریم جناب شیخ، شیخ صالح اسپش به (جماز) (4) شیخ محمد نزدیک تر کرد و گفت آخه این چکاری است که آدم باپای خودش بدام برود؟ خود سری هم حدی دارد. شیخ محمد داد کشید و گفتها... حالا می‌گوئید چکار کنم؟ از دست پالدمی بگریزم. نمی‌دانم مردم چرا این همه پالار پالار می‌کنند. مگر تفنگ ما کاه توش است. شیخ صالح که دیگر جانش به لب آمده بود آن چه تا بحال جرأت نمی‌کرد بزبان بیاورد از سینه بیرون ریخت وگفت غرور چشمانت را گرفته‌است برادر، هیچوقت حرف کسی را گوش نمی کنید، آخر هم این غرور لعنتی بلای جانت می‌شود، از این گذشته تو به تیربندتمی‌نازید. شیخ محمد با شنیدن این حرف تیربندش را که از پدر بزرگش (شيخ حسن مدنى) به ارث برده بود باز کرد و دور انداخت. هرچند که معتقد بود باداشتن آن، تیری به او نمی‌خورد، حتی دیگران هم این اعتقاد را دشتند.

• اشکال بزرگی که شیخ محمد داشت غرور بود، أو از زور بازویش استفاده می‌کرد نه از مغزش. البته شرایط واوضاع سخت آن روزگار اورا چنین بار آورده بود. جائی که حرف حق واعتماد مفهومی نداشت باید هم از زور استفاده می‌شد. اما عداوت شیخ محمد بانظامیان بدوران کودکی وی بر می‌گردد، دورانی که او مکتب می‌رفت، امنیه‌ها مکتب دار پیر را که پرده از اعمال نهفته آنان کنار می‌زد آنقدر زدند تاجان داد. « شیخ صالح » که سنش از هیجده سال تجاوز نمی‌کرد، برخلاف برادرش خونسرد وسر بزیر بود، همیشه شیخ محمد اورا بازور وادار به همراهی می‌کرد. خلاصه بقیه راه را باسکوت مطلق وبدون رد وبدل نمودن هیچ گفت وگوئی به پایان رسانیدند.

• شیخ محمد وهمراهان ابتدا بخانه «عبدالرحیم محمد صالح کدخدای» ایلودرفتند. پالار در «خانهِ شیخ عبدالله راستی» (5) یکی از ریش سفیدان ده اجتماع کرده بود. پالار شخصی بی سلاحی را نزد شیخ محمد می‌فرستد که پالار در فلان خانه‌است، مهمان آنجاست، شما هم بیایید، عجب آن بود که شیخ محمد فریب دوستی پالار را خورد وباپای خودش به سوی مرگ رفت. خودش همراء با دونفر دیگر که یکی برادرش شیخ صالح بود به آنجا می‌روند. چندین چراغ توری برپشت بام و روی پله‌ها وحیاط نهاده بودند.

• قلب پالار تند تند می‌زد، کشتن نسل وذریهِ شیخ حسن مدنیکار آسانی نبود، شیخ محمد پله‌هایی که اورا بسوی جهان دیگر هدایت می‌کرد را به آسانی پشت سر می‌گذاشت.

گلوله‌ِ پیستول پالار شانهِ شیخ محمد را سوراخ مى كند

• پالار آنشب در حدود بیست نفر افراد مسلح را در آن خانه مخفی کرده بود، وده نفر نیز پشت بام دراز کشیده بودند تا هنگام و رود یا خروج اورا به تیر ببندند. اما چنان قیافهِ وحشتناکی داشت که حتما هریک منتظر بود ابتدا تیر آن یکی شلیک شود، چون به آخرین پله‌ها که می‌رسد پالار بادستانی لرزان ودلی مردد گلوله‌ای شلیک کرد وشانه شیخ محمد را سوراخ نمود.

• شیخ محمد تکانی خورد و ازرفتن باز ماند، او که مرگ را به این آسانی نمی‌پذیرفت. أرام به عقب چرخید، تفنگش را سر دست گرفت وگفت: پالدمی نامرد. ترس و وحشت پالار را سرجای خود میخکوب کرده بود، به طوری که نه توان گریختن داشت ونه هم شلیک مجدد، مانند برق گرفته‌ها شده بود، یک فشار انگشت شیخ محمد می‌رفت که اورا تبدیل به جسدی کند، فریاد زد بزنید، بزنید، قبل از اینکه شیخ محمد ماشه را بچکاند سربازانی که در بالاخانه‌های دیگر از قبل سنگر گرفته بودند شیخ محمد را تیر باران کردند.

• علی رغم خوردن سی وچهار پنج تیر، شیخ محمد نعره کشان بر در ودیوار بالاخانه‌های جهنمی تیر اندازی کرد و چند نفر را زخمی نمود. شیخ محمد که دیگر نه تیری در تفنگ داشت ونه هم خونی در بدن، بدور خود چرخید واز پله‌ها پائین افتاد وخاموش شد.

• صدای همه تفنگها باهم در منطقه شنیده می‌شود، اهالی ده می‌گویند گویی یک بمب بزرگ درآن شب منفجر شد. کودکان زیادی از خواب پریدند و چندین زن حامله درآن شب سقط جنین کردند. پالار در را از بیرون بسته بود واطراف خانه نیز افراد مسلح قرار داده بود.

• شیخ محمد به زحمت خودرا به درون پیشدالون رسانید. وقتی چریکها وسربازان شیخ محمد را گلوله باران می‌کردند، شیخ صالح از پله‌ها پائین پرید وبسوی دالان شتافت تا فرار کند ولی دید درب را از بیرون قفل کرده بودند، در گوشه دالان پنهان شد. آن شب تا صبح نه پالار ونه هیچ کدام از افراد مسلح جرأت نداشتند از جای خود تکان بخورند، فقط دوبار صدای شیخ محمد بلند شد که آب می‌خواست. از اهالی نیز هیچکس درآن شب از خانه خود بیرون نیامد. صبح که هوا روشن شد، هفت تیر شیخ محمد در زیر پله‌ها مشاهده گردید، احتمالاً هفت تیر را بیرون آورده تا شلیک کند اما توان نداشته‌است.

• از پیش دالون پای شیخ محمد پیدا بود، پالار دستور داد دو تیر به آن پا شلیک شود، زدند معلوم شد که مرده‌است. تنی به آن استواری مانند کوهی برزمین افتاده بود وسه قطار فشنگ بردو طرف دوش و روی کمرش مشاهده می‌شد، پیکر کسی که چون شیر می‌غرید ویک تنه در میادین نبرد صد تن حریف بود، حالا بی صدا و خاموش برزمین افتاده واطرافش خون احاطه کرده‌است. بیست وهفت تیر (به قول دیگر چهل تیر) به بدن او اصابت کرده بود. یکی از یارانش در گوشه‌ای از دیوار نشسته بود در همانجا به قتل رساندند.

• درخانهِ کدخدا نیز هم‌زمان با شنیدن صدای تیر اندازی یک نفر زخمی وبقیه یاران شیخ دستگیر کردند. از نیافتن شیخ صالح تعجب کردند، چون خوب نگرستند، او به درون چاه رفته بود، بیرونش أوردند، تفنگ وقطارش بوسط حیاط انداخت وامان خواست، گریه می‌کرد، التماس می‌کرد، پالار گفت مگر تو آن مرد قدرتمند نیستی که دیشب وقتی برادرت به من می‌گفت پالدم هاها خندیدی وگفتی برادر نگو، پالدم که فلان جای خر می‌بندند، چه شده آن شجاعت ودلیری شما؟. شیخ صالح گفت قدرت من در تنی بود که اکنون بی جان جلو تو افتاده‌است، در خودم نبود.

کدخدای ظالم

• کدخدا از کوچه خودرا به بالای بام کشانید وجسد غرق در خون شیخ محمد را دید پرسید: پس لاش صالح کجاست؟. پالار وحشت زده، مات ومبهوت ورنگ پریده بدون آنکه چشم از آتش فشان سرد شده بردارد گفت صالح گناهی ندارد. در اصل نقشه از پیش کشیده پالار شامل شیخ صالح نمی‌شد. پالار خواست اورا رها کند بشرط آنکه مانند برادرش شیاد نشود، ولی عبدالرحیم محمد صالح کدخدای ایلود باکمال بی رحمی گفت جناب پالار، حالا دیگه او پلنگ تیر خورده‌است مار زخمی است، گرگ زاده‌است، اگر زنده بماند همه مان را می‌کشد. نسل من وشما از روی زمین بر می‌دارد، پالار جوابی نداد. کدخدا گفت:

• پالار سرجایش نشست ودستهایش را بدور زانوی بی رمقش حلقه زد، ولی سر انجام تحت تأثیر وسوسه کدخدای ظالم قرار گرفت وخواه ناخواه دستور داد پس کارش را تمام کن، مرد بی رحم ده تیر برفرق شیخ صالح جوان نهاد ومغزش را متلاشی کرد.

گورستان ایلود

• بعد از کشتن شیخ صالح آن جوان هیجده ساله، جسد هرسه را شیخ محمد و شیخ صالح و یکی از یاران شیخ محمد در گورستان ایلودبه خاک سپردند.

بدینگونه شیخ محمد لاوری، دلیر مرد شجاع وضد ظلم در تابستان سال ۱۳۲۴ خورشیدی برابر با ۱۳۶۶ قمری مطابق با سال ۱۹۴۱ میلادی در عمر ۲۹ سالگی بدست پالار، ناجوانمردانه به قتل رسید.

جوانی کشتی که سی سال کمترش بود

سواد پهلوانی بر سرش بود

• سروان پالار باکشتن شیخ محمد لاوری، به درجهِ سرهنگیرسید.

• بله، این پایان زندگی انسانی بود که جدش برزنده نماز میت خواند وبلند نشد، خودش شاید بیشتر از صد نفر را بقتل رسانید وعاقبت به جرم یا غیگری کشته شد.

سروده‌هایی پس از کشته شدن شمد لاوری

• بعد از مقتل شمد لاوری، شعراء محلی هرکس باذوق خاصی قصائدی در: مراثی، مدح، شجاعت، ودلیری شمد لاوری در سبک مثنوی و چهارپاره سروده‌اند که نمونه‌ای از آنها در اینجا ثبت خواهیم کرد:

• تفنگ برنو

گهی که میل برنُو برق می‌داد		دز از قلعه جوانی چرخ می‌داد
سلام من به مادر وارسانید		اگر نه برجوانیم داد و بی داد

• تفنگ سقاب

سقاب گفتا ننالم دست هرکس		بنالم دست شَمّد وهمین بس
اگر انگشت رساند روی ماشم		زنم هرلحظه‌ای ملکی به آتش

چنین بود سرنوشت از رب داور		جدا گشت از بر ما شیر لاور
چگویم از قضا وچرخ گردون		کجا رفتی تو شَمّد با برادر

الا شَمّد که آفتابت غروب کرد		که ارژنگی بنالد از غم و درد
تماماً عالم دنیا بگریند		مرو مهمانی پالار، تو برگرد

خداوندا که شیخ صالح جوانن		که شَمّد لاوری مان پهلوانن
سلام من به مادر وارسانید		که ملک فارس، پر آه وفغانن

الهی بشکخه برنُو به گُردُش		گلوله خورده‌است بَرپُشت بُرمُش
سلام من به منصورخان رسانید		هرنگأتش زنم با تخت و یُردُش

چریک پالار آمد به حیله		کل وکورم کند گرد از گلوله
سلام من به مادر وارسانید		که ارژنگی ندارد هیچ وسیله

پسینگاهی رسیدم زیر هرمود		به زیر سم اسبممی‌زند دود
به دل گفتم که دایم پادشاه‌ام		ندانستم که ماتم می‌رسد زود

نکات مبهمی در زندگی شمد لاوری

• در زندگی این مرد دلير وشجاع نکات مبهمی نیز وجود دارد که بعضی از عامیان آن را واگفت می‌کنند، اگر کارهای نادرست او هم صحت داشته باشد، می‌توان گفت دو روح دریک بدن تصور نمود، یکی فرشته که ناجی انسان‌هاست، ودیگری دیوی با اعمال بد وتجاوز به حیثیت دیگران. کارهای نادرست او یا به خاطر اختلال حواس وروانی بودنش بوده‌است ویا شایعه‌ای بوده از طرف سرهنگ پالار و دار دسه اش برای آنکه مردم به نظام حاکم وسرهنگ بد بین نشوند واعمال خلاف را انجام ندهند.

رأی پژوهشگران

• پژوهشگران پس از ده سال بررسی چنین بیان کرده‌اند: درطول بحث و پژوهش وبررسی وتقصی حقائق وگفتگو بامردم مخصوصاً پیرمردها وپیرزنها و ریش سفیدان وبازماندگان کدخداهای سابق و فرزندان مالکان ومالداران واصحاب نفوذ در آن زمان، وهمچنین عامه مردم روستاهایی که شَمّد لاوَری بیشتر ایام عمرش درآنها گذرانده‌است. چنین نتیجه گرفته می‌شود:

• 1. تمام مردم عامه روستاهایی منطقه که با آنها مصاحبه شده‌است بلا استثناء شمد لاوری شخصی خَیر وضد ظلم و سِتَم وحامی فقراء و بی نوایان شناخته‌اند.

• 1. تمام بازماندگان کدخداهای سابق یا فرزندان آنها و فرزندان ونوه‌های مالکان وزمام داران سابق شمد لاوری شرور و ناپاک و آشوبگر می‌شناخته‌اند.

پی نوشت‌ها:

• (1) ـ شوالیه گری: ( شوالیه) ، شواله: فارس ، شجاع ، دلير ، مرد نترس ، نجيب زاده أى كه در گروه فارسان قرون وسطى پذيرفته شده باشد. فارس.
• (2) ـ ایلود:یکی از دهستان‌های بخش مرکزیشهرستان بستکدر غرب استان هرمزگاندر جنوب ایرانواقع شده‌است. ایلود در ۹ کیلومتری شرق روستای چاه بناردواقع است.
• (3) ـ کنچی:روستایی از روستاهای آباد منطقهٔ گودهو از توابع بخش مرکزیشهرستان بستکدر غرب استان هرمزگاندر جنوب ایرانواقع شده‌است. نام کنچی در اصل کُنجی بوده‌است. در زمان بسیار دور مرد مؤمنی از نوادگان (سید محمد عمر سیف الله القتال) که نسب ایشان به امام حسن ابن امام علی بن ابی طالب کرم‌الله وجه و رضی‌الله عنه و ارضاء می‌رسد، ویکی از سادات و وجهاءمعروف روستای دهتلبودند، از این روستا مهاجرت می‌کنند و در کنار چشمه کنچی بنای خانه‌ای می‌گذارد، واهل وخویشان خودرا به آنجا منتقل می‌کند، سید در روز و شب به عبادت می‌گذرانید، و چون محل اقامت سید در «کنج کوه» یعنی گوشه‌ای از کوه قرار داشت وی (سید کنجی) لقب دادند. وچون عده‌ای از مریدان و فرزندان سید در آن مکان بنای خانه نهادند و روستای کوچکی ایجاد شد، آن روستا (کنجی) نامیده شد، پس از درگذشت آقا سید یوسف هم روستا به کنجی معروف بود، که رفته رفته نام روستا از کنجی به کنچی دیگرگون شد.
• (4) ـ جماز: ( جََّماز): تندرو، سريع السير، شتر تندرو، جمازه: شتر تندرو (شتاب و سريع) كسى كه بر شترتندرو سوار است.
• (5) ـ خانهِ شیخ عبدالله راستی:خانه أى كه در آن شَمّد لاورى به قتل رسيده است.
• احمد سلامى بستكى نويسندهٔ كتاب (بستک در گذرگاه تاریخ) در مورد خانهِ شيخ عبدالله راستى چنين مى گويد: «در بيست و هفت سال پيش كه براى تماشاى جشن عروسى يكى از بستگان بنام سيد محمد نور صائمى به ايلود رفته بوديم، مدت سه شبانه روز در خانه اى كه شَمَد لاورىكشته بودند اقامت داشتيم. شبها پير زنى كه خانه أش در آن نزديكى قرار داشت، صحبت مى كرد، من هر چند كه هفت هشت ساله بودم، اما خيلى خوب به گفته هاى پيرزن گوش مى دادم، درست مثل اين بود كه اين اتفاقها در همان لحظه مى افتد، پرسيدم سرباز هاى سرهنگ كجا قايم بودند؟.. او كه براى زنها صحبت مى كرد، خنديد و گفت: تو چه مى دونى نـَه نـِه *».
• نـَه نـِه:به گويس محلى بمعناى مادر است.
• قسمت سِوُم  ... پايان

شمد لاوری یادش گرامی باد

 

• Al Madani
• لاور شیخ أو لاور العُليا
• شيخ حسن المدني

منابع

• ویکی‌پدیای عربی
• پور محمد، عبدالله ، . شيخ محمد لاوری (عقاب جنوب)ناشر: چاپخانه مصطفوى، شيراز: چاپ اول، 1374 خورشيدى.
• سلامی، بستكی، احمد. (بستک در گذرگاه تاریخ)جلد دوم چاپ اول، 1372 خورشيدی.
• محمدیان ، کوخردی، محمد ، ( مشایخ مدنی )، چاپ دوم، دبی: سال انتشار ۲۰۰۲ میلادی.

شَمّد لاوَرىيكى از مشهورترين افراد معاصر در تاریخ منطقهِٔ جنوب بوده ، دلاوری وچالاکی أو بر كسى پنهان نبود، باوجود اينكه (71) سال از مقتلش مى گذرد هنوز اسم و آوازه أش بر سر زبانهاست، برخلاف مخالفينش كه قصد جان او نمودند و ناجوانمردانه اورا كشتند، اما نام شَمّد لاوَرىرا جاودان ماند، چنانكه دكتر: ويليم، فلور، دركتابش (صنعتى شدن إيران وشورش شيخ احمد مدنى) از دلاورى و شجاعت شمد لارى نيز سخن بميان آروده است... ممكن است در دوران گذشته چنين مردانى در غبار فراموشی پنهان بودند، اما امروزه ديگر چنين نيست.. همچنين يكى از تاريخ نويسان عرب كه تاريخ منطقهِٔ جنوب به رشته تحرير كشيده است، چنين مى نويسد:

(بهَکَذا قَتلَة غَادِرَة مُخّجلَة لِفَاعِلیهَا، تَنطَوی صَفحَة مِن تَاریخ مَنطَقَة جُنُوب فارس، کَانَت مَلیئَة بقَصَص عَن المُرُوءَةُ وَالشَجَاعَة وَالرُجُولَة ِلأِسطُورَة حَامِي اَلفُقَراء « شَمَد لاوَری »).

الشيخ محمد بن عبد الرحمن المدني
شَمَد لاوری شَمّد لاوَری   شمد لاوری یادش گرامی باد

كـوخـرد در گذر تاريخ

• سرزمين بزرگ« سیبه » ( كـُوخـِرد ) از دير باز داراى مجد و عظمت خاصى بوده است، و به سبب تاريخ پر از حوادث و پر غوغا كه از روزگار باستان يعنى از زمان قبل از اسلام آغاز مى شود.

• « كـُوخـِرد »يا « سیبه » از اين كشمكشها وغوغاها وآمد ورفت ها و وقايع و حوادث تاريخ بركنار نمانده، روزگارى بس آباد و درخشان و روزگارى ويرانه ونابسامان داتشه است.

• كتاب هاى متعددى در بارهِٔ كوخرد به رشتهِٔ تحرير در آمده است كه نشانى از آنها به معرض تماشا مى گذاريم:

• ساکنان اولیه کوخرد زرتشتینشین (گبر) بوده‌است و پنج هزار سال قبل از اسلامتاریخ دارد. نام قدیم کوخرد « سیبه » بوده‌است.
• پیشینه كوخرد به پنج هزار سال قبل از اسلامبر مى گردد، در کتاب تاریخ کامبریدج عن تاریخایران،جلد ششم ذكر نام كوخرد آمده‌است. این کتاب به سال ۱۶۴۹میلادی در لندنبه چاپ رسیده‌است، این کتاب به زبان انگلیسی نوشته شده‌است، از کوخرد وکاروان‌های بازرگانی و راه‌های آن دوران نام برده‌است.
• چنانكه در تاريخ آمده است نام قدیم کوخرد سیبه بوده‌است و حاکمان این محل مناطق بسیاری را زیر نظر داشته‌اند به طوری که خرماو محصولات کشاورزیاز روستاهای اطراف آن که تحت تصرف آنها بوده به سیبه«کوخرد»انتقال داده می‌‏شده‌است و در «بازار سیبه» که یکی از مشهورترین بازار منطقه در آن دوران بوده‌است به عرصهٔ فروش گذاشته می‌شده‌است.
• مردم سیبه پس از ورود دین اسلام در عهد خلیفه دوم عمربن خطاب مسلمان می‌‏شوند و نام سیبهرا به «کُویِ خِرَد»تغییر می‌‏دهند که به معنای دیار عاقلان و دانایان و خردمندان و هوشیاران است که در اثر کثرت استعمال و با گذشت زمان به كـُوخـِردتبدیل می‌‏شود.
• در آن زمان مرکز بلاد یا منطقه، روستای کوخرد (سیبه) بود.در آن دوران افرادی بنام حاکم زندگی می‌کردند، قلعه وقشون هم داشتند واز مردمان فقیر هفتاد یا هشتاد روستای توابع باجو خراجمی‌گرفتند و ازاین راه امرار معاش می‌کردند، نخلستان‌هایاطراف بستک وزمین‌های کشت دیمبه کُوخِردی‌هاتعلق داشت، هرسال یک بار از کوخردافرادی به بستک می‌آمدند ودرختان میوه را غرس می‌کردند، کوخرد قدیمی‌ترین مناطق شهرستان بستک است.آثار و بناهای تاریخی بسیاری وجود دارد که گویای این قدمت وتاریخ است. دهستان کوخردکه تاریخ گذشتهٔ آن به دورهٔ قبل از اسلام بر می‌گردد بدین صورت در زبان عامیان وجود دارد که مردمانی در شهر بزرگی بنام «  شهر سیبه » زندگی می‌کردن که این مردمان بر اثر سیلی عظیم که از آبراه‌های کوه‌های شمال آن کوه ناخبوجود آمده از بین رفته‌اند و تعدادی باقی مانده‌اند که بنای روستای کوخرد را نهادند.
• در این دهستانآثار بسیاری از گذشتگان دور مردمان « شهر سیبه» بدست آمده‌است. آثار تاریخی گوناگونی نیز وجود دارد که هر عابری یا هر شیفته تاریخی به سوی او می‌شتابد.

فهرست منابع و مآخذ

• محمدیان، کوخردی، محمد، “ (به یاد کوخرد) “، ج۱. ج۲. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۳ میلادی.
• محمدیان، کوخردی، محمد، (شهرستان بستک و بخش کوخرد)، ج۱. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۵ میلادی.
• سلامی، بستکی، احمد. (بستک در گذرگاه تاریخ)جلد دوم چاپ اول، ۱۳۷۲ خورشیدی.
• عباسی، قلی، مصطفی، «بستک وجهانگیریه»،چاپ اول، تهران: ناشر: شرکت انتشارات جهان معاصر، سال ۱۳۷۲ خورشیدی.
• مهندس: موحد، جمیل. (بستک و خلیج فارس)چاپ اول، تهران: سال انتشار ۱۳۴۳ خورشیدی.
• الکوخردی، محمد، بن یوسف، (کُوخِرد حَاضِرَة اِسلامِیةَ عَلی ضِفافِ نَهر مِهران Kookherd, an Islamic District on the bank of Mehran River)الطبعة الثالثة، دبی: سنة ۱۹۹۷ للمیلاد.
• دکتر:القاسمی، سلطان، بن محمد، «(سرد الذّاتْ)»،. المؤسسة العربیة للدراسات والنشر ۲۰۰۹ میلادی.
• Peter Jackson and Lawrence Lockhart (Ed) (1986), Vol. 6th, The Cambridge History of Iran: Cambridge University Press

جستارهای وابسته

• پاراو کوخرد به زبان انگلیسی
• قلعه سیبه به زبان انگلیسی
• حمام سیبه به زبان انگلیسی
• Kukherd

• 
  

  • در مورد تاريخ كوخرد كهن (سيبه) اين لينک را بخوانيد

بركه مَدعاجُون (محمد حاجيون)

• عكاس:محمدمحمديان

• مرحوم شاعر عبدالوحد راستى كوخردى علا قهِٔ خاصى به اين مكان وساير اماكن «پَس رُو» (پُشت رودخانه) داشته است، قصيده‌ای بسيار دلنشين در وصف منطقه (پَس رُو) سروده است كه شامل 36 بيت است، چند بيت از آن براى عزيزان مى گذارم:

• شادروان چنين مى سرايد:

• حرف آخر

• از اينكه چند صباحى در خدمت دوستان و عزيزان بودم بسى مسرور بودم، در اين مدت نقطه نظرهاى متعددى موافق و مخالف از جانب دوستان به اينجانب رسيده است، كمنت هاى شخصى زيادى و ايميل هاى بسيارى از جانب دوستان موافق و مخالف دريافت نموده أم ، عزيزان محبت هاى فراوانى به اينجانب داشته اند، اما گروهى نيز بيش از حد محبت نموده أند، على كل حال ، چه آنهايى كه تحقيقات بنده را نادرست مى پندارند، و چه كسانى كه گفته ها ونوشته هاى اينجانب را واقعيت اعلام نموده اند و از اين تحقيقات ابراز خشنودى و رضايت داشنه اند، من از هردو گروه سپاسگذارم به خاطر اينكه نوشته هاى وبلاگهاى بنده را مورد مطالعه قرار داده اند، از جميع دوستان و آشنايان وهرآنكس كه ساعاتى از وقت خودرا صرف خواندن مطالب وبلاگها نموده اند تشكر مى كنم.

• متوقع و ملتمس ومرتجي از قارءان و مطالعه كنندگان و شنوندگان مطالب وبلاگ، چنان است كه چون از فوائد مطالب اين وبلاكها مستفيد گرديدند، نويسنده را هم در سلک حاضران خاطر شريف و محفل منيف شمارند و بدعاى خير ياد آورش فرمايند.

• واگر سهوى يا اشتباهى ازطرف اينجانب صدور يافته باشد بقلم عفو محو فرمايند و معذورش دارند، چرا كه در اين زمان پرفسق و پرجور و پر عصيان انسان را از نسيان خالى نيست.

• در پايان از درگاه ايزد منان خواستارم كه هميشه مردم كوخرد پيروز و سرفراز باشند.

• كوخرد آباد و سيبه ماندگار

كوخرد وطن ماست

• عشق به زادگاه قصه ایست دیرینه. وطن یعنی پدر، مادر، نیاکان به خون و خاک بستن عهد و پیمان وطن یعنی هویت، وطن يعنى شرافت وعزت، وطن يعنى عشق ديار، وطن يعنى سيبهِ باستان، وطن يعنى كوخرد:

• تاریخ كهن كوخرد که روزی بزرگترین حاكم نشين منطقه بوده به دوران پيش از اسلام بر مى گردد، در طول تاریخ برای سرزمین كوخرد (سيبه) نام های متعددی بکار رفته که مهمترین آنها : «شهرسيبه» ، «كُوى خِرَد» ، «کوخرد (دیار عاقلان)» مى توان نام برد. اصل، ریشه سر آغاز و سر انجام همیشه وطن است، وطن یعنی نگاه هم وطن ودوست ، و هواى کوچه ی یار ، و هواى آب و خاک ، هر چقدر که دور شوی باز خاطرات گذر از آن کوچه پس کوچه‌های خاکی از یاد و آن صدای نم نم بارانی که بر سقف کاهگلی خانه لالاییِ خواب می‌شد از گوش نمی‌رود. 

• وطن یعنی كوخرد، و كوخرد يعنى سرای كوخرديان... كوخرد  هويت ملتى باايمان راسخ واستوار است كه هرگز زير بار جور وظلم وستم نخواهند رفت .. هرگز... غیر منطقی، و غیر ممکن است تاریخ قومی چون (قوم سیبه) «کوخرد» را نادیده گرفت، تاریخی که بر دل سنگ نقش بسته أست، استحالت دارد آن را محو و يا خذف ويا ادغام کرد.

• چنین است که موطن آدمی در ناخودآگاه جای می‌گیرد، وطن یعنی بلندای كوه ناخ، وطن يعنى شهر سيبهِ باستان، وطن يعنى كوخرد (كُوى خِرَد)، كوخرد هويت ماست، وما کوخرد را دوست داريم، وكوخرد چنين مى ماند، چه آباد و چه ویران وطن یعنی ديار كوخرديان ( كوخرد وطن ماست ) ، كوخرد قطعه اى نيست كه آن را تحريف ويا ادغام گردد...

• ماجرای ادغام نام (كوخرد) (« سیبه ») و چسپانده آن به روستاى هرنگ موجب نگرانی و نارضایتی و ناراحتی مردم کوخرد شده ، چه در داخل کوخرد، و چه هم در خارج از کوخرد. قشر وسیعی از مردم کوخرد ابراز نارضایتی خودرا اعلام کرده أند، و از آراء و تیترهای عجیب و غریب بعضی سایت‌های منطقه منتفر هستند.

• با وجود اینکه (سيبه) تنها نامی است که نزد مردم منطقه بطور مستمر در طول هزاران سال قبل اسلام مشهور و بکار می رفته است ، كه بعد از ورود دین اسلام به ایران، چون که مردم فهمیدند دین اسلام پربایهٔ عدل و عدالت است،تمام مردم سیبه دین اسلام را می‌پذیرند، ودین اجدادشان که بت پرستی بود را رها ‌کرده و همچنین نام سرزمین خودرا از سیبه به کوخرد (دیار عاقلان) تغییر می‌دهند... 

• امروزه گروهى تازه وارد ونا اگاه وجاهل كه هيچ درايتى به تاريخ گذشته كوخرد و تاريخ منطقه ندارند از روى جهل در صدد حذف اين تاريخ كهن هستند. بايد بدانند كه چنين تاريخى كهنسال هرگز خذف و ادغام نخواهد شد و كوخرد تا ابد كوخرد خواهد ماند، هرگز  (كوخرد تاريخ)  در روستاى كوچكى مانند هرنگ ذوب نخواهد شد و استحالت دارد آن را محو نمود.

انسان ذو عقل و ذو بصیرت هرگز چنین اشتباهی نمی‌کند.

پرندگان كوخرد

تیهو

منابع :

کتاب: محمدیان، کوخری، محمد، “ «به یاد کوخرد» “، ج۲. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۳ میلادی.

پیرمردى باوقار

پیرمردى باوقار

چه كسى اين پیرمرد باوقار را مى شناسد؟

مطلوب نام شخص .... و  نام روستا

اينجا!

سرچشه اى است در يكى از روستاهاى توابع بخش كوخرددر شهرستان بستک

منتظر نظرات خوبتان هستيم...

به به،، به شاعر خوش طبع كوخرد بيقرار عزيز.

بيقرار كوخرد جواب مى دهد:

چون ديدم جناب بيقرار كوخردى جواب سؤال ما با شعر داده بودند، ديدم لازم است در جواب كمنت ايشان هم شعر باشد چنين گفتم:

اين تصوير در صبح روز شنبه 10/1/1993 ميلادى گرفته شده است، هنگامى كه عازم بربار شده بوديم جهت جمع آورى اطلاعات در مورد مناطق مختلف بخش كوخرد، و تأليف

كتاب:(بياد كوخرد) ... در روستاى بربار اين بزرگوار را ملاقات نموديم كه با خوش روئى مارا پذیرفتند واطلاعات بسيار مفيدى از روستاى بربار در اختيار ما گذاشتند، خداوند حاج محمد عليشا (كدخداى بربار) را بيامرزد وبهشت برين نصيبش كند... انشاءالله

در تصوير فوق:شادروان حاج محمد عليشا كدخداى بربار، در كنار چشمهِ ى (بوچشمهِ بربار) در حال گفتگو با محمديان ، وياد داشت مطالب در مورد روستاى بربار  نشان مى دهد.

حاجی جعفر پالاش (نخستین دکتر داروساز کوخرد)

همه جا نام كوخرد زنده است

همه جا نام كوخرد زنده است، حوادث گوناگونى بركوخرد رخ داده است، وكوخرد (سيبه) از اين كشمكشها وغوغاها وآمد ورفت ها و وقايع وحوادث تاريخ بركنار نمانده، روزگارى بس آباد ودرخشان و روزگارى نابسامان داتشه است، اما كوخرد از همه ى اين حوادث پيروز بيرون آمده است وسربلند مانده است.

سلام اى شهركوخردمسكن راز		سلام اى مهد عشق ومدفن راز
سلام اى شهر سيبه شهر خوبان		كه آن را دوست بداريم از دل جان
سلام اى مردم شهر دليران		بپاخيزيد همچون شير غران

 

• كوخرديها در چهار گوشه ى دنيا پراكنده شده اند، کمتر كسانى در جهان یافت می شود که پس از خود، مانند كوخردى ها، نام نیکی از خود بیادگار گذاشته باشند. مردمان قديم كوخرد (سيبه) ، مردمانى بزرگ، بخشنده، و نیکو خواه بودند.

• پس از حمله صادقخان به كوخرد (سيبه) وتسخير قلعه سيبهتوسط نيروهاى صادقخان، وقتى خبر اشغال قلعه سيبه به تفنگداران ومردمى كه در قلعه توصيلهدر گرى زامردان در كوه ناخبناه گرفته بودند رسيد، آنها براكنده شدند وهر گروهى رو به جايى گذاشتند وحتى بعضى از آنها به مسقطو عمان و زنگبارو هندرفتند.

سلام اى قلعه سيبه وآماج

كه صادقخان برد آن را بتاراج

• كوخردى ها به هرجا كه رفته اند يادگارهاى شيرينى از خود بيادگار گذاشته اند، چنانكه در اين عجاله بيان مى كنيم: (یرد کوخردی) شهرستان پارسیان كوخردى ها بنيانگذارى كرده اند، ( روستاى کنار سیاه ) فرامرزان اصالتاً كوخردى هستند، (محله كوخردى) در شارجه، وكذلك كوخردى ها به هندو زنگبارنيز رسيده اند، همچنين كوخردى ها در مسقط وعمان سكونت گذيده اند، چنانكه در قله جلالى در مسقط نگهبان قلعه بودند، وازمناطق گسترده عمانات دفاع مى كردند وشعر مى سراييدند:

وطن که ناخوش است تاکی نشینم		روم تا روی بدمیلان نبینم
روم در مسقط و برج جلالی		مواجب گیرم و بی غم نشینم

 

• من از اين قلعهٔ مَهيب (قلعه جلالى) كه در فراز شهر مسقط قرار دارد، ديدن كرده ام. با اجازه نگهبانهاى فعلى قلعه گشتی درآن قلعهٔ مَهيب زدم و لحظه اى در مكانى كه نگهبانان كوخردى مى ايستاده اند به يادگار آن بزرگمردان باغيرت كوخردى ايستادام...درود به كوخرد ومردم باغيرت كوخرد و پاينده وسرفراز باد كوخرد.

• هرچند مردم رفتند وآمدند بازهم كوخرد، كوخرد ماند، وهرگز نام كوخرد محو نشد و نخواهد شد، آدمها مى روند اما وطن مى ماند، بارها كوخرد توسط باران هاى سيل آسا ويران شده است أما نام كوخرد جاودان مانده است ومردم كوخرد دوباره آن ويرانه ها را با همت بلند و اراده پولادین خود كوخرد را از نو ساخته اند ونام كوخرد جاودانه مانده است. امروز نيز مردم وجوانان باغيرت كوخرد از نام  (كوخرد تاريخ)  حمايت مى كنند، وهرگز نمى گذارند دست ناكسى به كوخرد تجاوز كند.

قلعهٔ مَهيب جلالى که کوخردی ها درآن نگهبان بودند

 

 

قلعه جلالی

 

 

جستارهای وابسته

• یرد کوخردیكوخردى ها بنيانگذارى كرده اند.
• کنار سیاهفرامرزان اصالتاً كوخردى هستند.
• قلعه جلالیکوخردی ها درآن کشیک می دادند در ازمنة الغابرة

سالروز درگذشت شاعر حاجى عبدالواحد راستى كوخردى

• امروز 12 آوريل سالروز درگذشت شاعر حاجى عبدالواحد راستى كوخردى مى باشد.

• در روز پنجشنبه ۱۲ أوریل سال ۲۰۱۲ میلادی در شهر رأس الخیمهدر امارات متحده عربی شاعر خوش آوازه كوخرد در سّن (۸۴) سالگی این دار فانی را وداع گفتند.

• حاج عبدالواحد راستى فرزند أحمد ( 1349_ 1433 ) هجرى قمرى ، یکی از شاعران شیرین سخن دهستان كوخرددر بخش کوخردشهرستان بستک در غرب استان هرمزگان در جنوب ایران بود. نام کامل وی: (حاج عبدالواحد أحمد عبدالله (أودُل) راستى) ، وی در اشعارش (راستى) و گاهى هم (أبن احمد) تخلصمی كرد. « راستى » ازآغاز زندگی علاقه خاصی به شعرو شاعری داشت.

• « شاعر راستى » به سال 1349 هجری قمری در روستای كوخرد مركز بخش كوخردشهرستان بستکمتولد شده . وی در سن هفت سالگی طبق روال معمول آن دوران به مکتب خانه رفت وقرآن مجيد را ختم كرد. در دوران كودكى به همراه خانواده أش به «  امارت شارجه » كوج كردند ، وپس از مدتى دوباره به اتفاق خانواده أش به كوخردبرگشتند.

• حاجى عبدالواحد راستى در جزء أولين گروهى از جوانان كوخردى بودند كه در زمان حكم رضا شاه پهلوى به خدمت سربازى اعزام شده بودند كه عبارت بودنداز: راستى، عبدالله حسن، عبدالله ملا محمد افراز، احمد نور سرباز، احمد سرباز، و حاجى محمد احمد مظفر.... حاج عبدالواحد راستى در هنگام اعزام ودر عرض راه اين دوبيت شعر را مى سرايد:

• «حاج عبدالواحد راستی» در روز بنجشنبه ۲۰ ماه جمادی الأولی ۱۴۳۳ هجری قمری برابر با ۲۴ فروردین ۱۳۹۱ شمسی، موافق با ۱۲ أوریل سال ۲۰۱۲ میلادی در شهر رأس الخیمه در امارات متحده عربی در سّن (۸۴) سالگی فرت كردند.

• بمناسبت سالروز درگذشت شاعر كوخرد حاجى عبدالواحد راستى شاعر خوش طبع كوخردى اين شعر زيبارا از اشعار شاعر فقيد به علاقه مندان شعر و ادب تقديم مى كنم:

********************

منبع

• محمدیان، کوخردی، محمد (کوخرد سرزمین شاعران) ۱. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۵ میلادی.
• محمدیان، کوخردی، محمد. (وصف کوخرد) ج۱. چاپ دوم، دبی: سال انتشار ۱۹۹۸ میلادی.

بنا به خبر رسانه‌ها، بیشتر حاضران در مراسم استقبال از رئیس جمهور در سفر به استان سمنان را مردم شهمیرزاد تشکیل می‌دادند که با انبوهی از پارچه‌نوشته‌ها و پلاکارد، خواستار ارتقای این بخش به شهرستان بودند. رئیس جمهور نیز در واکنش به این درخواست‌ها گفته است: اجازه بدهید دهستانی برای آن درست کنیم تا بتوان شهمیرزاد را به شهرستان ارتقا داد.

• وب‌گاه تابناک
• وب‌گاه الف
  
• وب‌گاه خبر پو

معرفى كتاب: مشايخ مدنى ساكن لاور عليا

• كتاب مذبور توسط محمد محمديانبه زبان فارسى نوشته شده است.

• در اين كتاب شرح مفصلى در بارهِٔ خاندان اَلمَدَنى كه در اصل اهل مدينة المنورةبودند و به فارس مهاجرت كرده اند بيان مى كند، بدءاً از جّد أعلاى ايشان يعنى العلامه الشيخ حسن مدنى كه از مدينه به همراه فرزندان وخويشان وجمعى از مريدانش روانه جنوب مى شوند. ايشان از طريق بغداد، بصرهبسوى سواحل خليج روانه شدند و در منطقهٔ رأس‌الخیمهكه در آن دوران ( جلفار ) نام داشت، مستقر شدند، بعد از دوسال اقامت در جلفار با كشتى بادى بطرف بَـّـرفارس روانه شدند، ابتداء در قريهٔ ملوكه در سابق (أم اللؤلؤ) نام داشت سكنا شدند. اين واقعه به سال 1087 هجرى قمرى رخ داده است. فرزندان و نوه هاى شيخ بتدريج در قراهاى: (ملو، كنگ ، نخيلو، مراغ، شناس، جزيره شيخ شهيب (لاوان) وسپس روستاى لاور استقرار مى يابند. روستاى لاور شیخ یا ( لاور علیا) روستای بزرگی است از توابع بخش کوخردشهرستان بستکدر غرب استان هرمزگاندر جنوب ایرانواقع شده‌است. این روستا در داخل کوه واقع است.

مصوبه قانونى بخش كوخرد به مركزيت روستاى كوخرد

وزرای عضو کمیسیون سیاسی - دفاعی هیئت دولت در جلسه مورخ 29/6/1383 بنا به پیشنهاد شماره ی 52503/42/4/1 مورخ 26/5/1383 وزارت کشور و به استناد ماده (13) قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری- مصوب 1362- با رعایت تصویب نامه شماره 58538/ت26118هـ  مورخ 22/12/1380 تغییرات و اصلاحات تقسیماتی زیر را در استان هرمزگان تصویب نمودند:
الف- شهرستان بندرلنگه
1- ...
2- ...
3- ...
4- ...

ب-شهرستان بستک
1

2-دهستان کوخرد به مرکزیت روستای کوخردمشتمل بر روستاها، مزارع و مکانهای پر احمد، دیخور، مهران، مزاجان، کوخرد، عالی جان، گریند، کوردان، آسو، بربار، بار، بدمستان، تخت گرو، نخل گرو، صالح آباد، شهرک فجر، لاور شیخ، بار ترک، کنارزرد، تلخ اطهر، کوران، لاوردین در تابعیت بخش جناح شهرستان بستک مطابق نقشه 1:250000 پیوست که به مهر دفتر هیئت دولت تأیید می شود ایجاد و تأسیس شود.
3-بخش کوخرد به مرکزیت روستای کوخردمتشکل از دهستانهای کوخرد و هرنگ در تابعیت شهرستان بستک ایجاد و تأسیس گردد.
4-روستای جناح مرکز بخش جناح از توابع شهرستان بستک به شهر تبدیل و به عنوان شهر جناح نامیده می شود.
...
تصوير: تصویب نامه شماره 58538/ت26118هـ  مورخ 22/12/1380 تغییرات و اصلاحات تقسیماتی زیر را در استان هرمزگان تصویب نمودند:

اگر مشاهدى تصوير بخش نامه برايتون مشكل بود

جلودار مهرانپیر جهاندیدهٔ کوخرد

• (آهای کاروانیان) ! به کوخردنزدیک می‌شویم ، دیگر چیزی نمانده‌است، برای استراحت آماده می‌شویم .

• این صدای «جلودار مهران» پیر و جهاندیده‌استکه پس ازطی کتل و گردنه‌های ( گوچی) هوا را می‌شکافد و بر دل کاروانیان خسته می‌نشیند.. داریم به کوخردنزدیک می‌شویم ، دیگر چیزی نمانده‌است.

سردار چریکها

• جلودار مهران سردار چریکها بود که از کاروانها (قافله‌ها) در برابر دزدان حمایت می‌کرد، چون قدیمیها می‌گویند که تهیه مایحتاج زندگی به وسیله قافلهٔ ألاغو قاطرو شتربوده و برای اینکه از ناامنی بین‌راه مصون باشند قافلهٔ بزرگی به صورت دسته جمعی حرکت می‌کردند، و با گروه زیادی از افراد مسلحاز طریق بندر لنگهو کنگو بندر عباسبه یزدمسافرت می‌نمودند تابستان حرکت می‌کردند و زمستان برمی‌گشتند. خشکبار وانواع پارچه‌ها و پرده‌های یزدی می‌آوردند و از اینجا هم خرما، بادام کوهیو مواد غذائی و عبای گوده‌ای همراه می‌بردند.

• ولی برای آنان اینجا (کوخرد) ( سیبه) جا ی دیگری است و کاروانسرای آن دیگرگونه ...صدای جرس که از دور به گوش می‌رسد شهر رنگ و روی دیگر می‌گیرد.شادی و نشاط در می‌گشاید و خوان نعمت گسترده می‌گردد.

• کوخردیکی از قـدیمی تـرین مناطقی است که با فرهنگ غنی وآثـار به جامانده از گذشتهٔ خود، از دیر باز مورد توجه خاص وعام بـوده کـه در مسیر عـبـور کاروان هـای بازرگانـی و تجاری قـرار داشته‌است.یکی از توقف گاه‌های مهم واصلی این بازرگانان کاروانسرای واقع در مرکز شهر بوده.ایـن کاروانسرا از مـهـمـتـرین یـادگـارهـای گرانـقـدر مـعـمـاری دهستانکوخردسیبهبعد از مسجد جامع قبلهبوده، که رونقی خاص به این منطقه می‌بخشیده‌است. متاسفانـه این اثر بـزرگ مـعـمـاری را مانند مسجد جامع قبله خراب کردنـد. ناگفته نمانـد که از بین تمام کاروانسراهـا، کاروانسرای کوخردبزرگ‌تر وزیباتـر از بقیه بـوده، بخاطـر مـوقعیت خاص دوران آن زمان. کاروانسرا شامل ۸ اتاق بزرگ وکوچک بوده و ۲ باب ((دروازه)) اصلی وفـرعـی داشته‌است. دروازه اصلـی رو بطـرف قبلـه و دروازه فـرعـی رو بطـرف دریا (جنوب) باز می‌شده. بالای دروازه اصلـی کاروانسرا طاق مجـللی، هـلالـی شکل بلندی قـرار داشت کـه جـلـوه خـاصـی بـه دروازه و کاروانسرا داده بـود.

• جلو دروازه فـرعـی از طـرف جنوب، یک کمی مـایل بطـرف قبلـه نمازگاهی بـود به شکل مربع که در موقع تابستانبرای نشستن واستراحت ازآن استفاده مـی شده‌است.

• اهمیت کوخرداز آنجا بوده‌است که درآن زمان روستایی بزرگ ومرکز تجاری وتوقف گـاه کاروانیان بین لارو بندر لنگهو بندر کُنگبه حساب می‌آمده‌است، بـه خاطـر ایـن اهمیت درآن دوران، روی ایـن روستا بسیار حساب مـی شده‌است، چـرا کـه درآن زمـان کوخردیا سیبهقدیم خـودش تنها و هیچگـونـه آبادی بـزرگ اطـراف آن وجـودنـداشته، وزمین زراعتـی کوخردتا حدود نزدیک به جناح بـوده‌است وآن زمان دهى بنام هرنگوجود نداشتهاست،و جناحهـم یکی از قـدیمـی‌ترین مناطـق آن دوران است.
• از آنجائیکه کوخردشهری أست که پیشینه آن به دوران حکومت ساسانیانباز می‌گردد، لذا نام کوخردبا تاریخ پر رمز وراز منطقه عجین شده أست، تا آنجا که نام کوخرددر سفرنامه‌های بسیاری از جهانگردان معروف یا مورخانی که از این منطقه عبور یا یاد کرده أند از جمله سفرنامه ابن بطوطهو کتاب (تاریخ کمبریدج) که یکی از منابع معتبر تاریخی منتشر شده توسط دانشگاه کمبریجانگلستانچاپشده است.

• زمان در گذر است و ساربانش درگوش جرس برمی دارد ((که بربندید محملها))... و ماییم نشسته برشتران کند پای خیالی که دیریست نسیم خوش آهنگ کودکان گریزپای به استقبالش نیامده ... ماییم و کاروانسرای ویران شدهٔ از یاد رفته‌ای که بربام نگاهش دیگر کبوتر هم لانه نمی‌کند.

• خیلی وقتها دراندیشه خویش به این پرسش می‌رسم که آیا ما همراه با کاروان (۴) تمدن به پیش تاخته‌ایم یا در زیر گرد و غبار به جامانده از آن کاروانیانی که روزگاری کوخردمامحل شان بوده مانده‌ایم یا خدای ناکرده خود را در سایه کوه ناخبه فراموشی زده ایم؟
• در پایان به نام (کوخرد) می‌بالیم ، وبه یاد نام (سیبه) افتخار می‌کنیم..

پی نوشت‌ها:

• (۱) ـ خم کتل: (کُتَل بستک) راه کتل بستک ، راه کاروان‌ها در دوران قدیم.
• (۲) ـ ابن بطوطه: (محمد بن عبد الله بن محمد بن إبراهیم لواتی طنجی، ابو عبد الله) جهانگرد معروف مراکشی، در شهر طنجهسال ۷۰۳ق/۱۳۰۴م در مغرببدنیا آمد و سال ۷۲۵ هبسوی مکه عزیمت نمود و مصر، شام، حجاز، عراق، ایران، یمن، بحرین، ترکستان، میانرودانو بخشی از هندو چین، جاوهو شرق آفریقارا پیمود و سرانجام به مغرب نزد شاه ابی عناناز شاهان بنی مرینبرگشت. سفر او ۲۷ سال به درازا کشید (۱۳۲۵-۱۳۵۲م) و در مراکشسال ۷۷۹ ه/۱۳۷۷م. درگذشت.
• (۳) ـ کتاب خویش: (سفرنامه ابن بطوطه) یکی از مشهورترین کتابهای جفرافیایی دوران قديم است. نویسنده این کتاب ابن بطوطهاست. این کتاب نتیجه سفرهای طولانی ابن بطوطه‌است که در سال ۷۲۵ هجری قمری آغاز شد و در سال ۷۵۴هجری قمری پایان یافت واین سفرها ۲۹ سال ونیم بطول انجامید.به راستی کتاب سفرنامه ابن بطوطه حاصل چندین سفر پی در پی و طولانی نویسنده به دوردنیا است. چنانکه به بیشترین شهرهای سرشناس دوران خودش سفر کرده وبیشتر کشورهای آسیاو آفریقا وقسمتی از قاره اروپا نیز دیدن کرده‌است، ولی از دو قاره آمریکای شمالی وجنوبی واسترالیا دیدن نکرده‌است، چونکه در آن زمان جهان به ۷ آسمان و هفت دریا و هفت اقلیم تقسیم می‌شد و جهان همانند سینی تصور می‌شد که سلسله کوه قافآن را احاطه کرده‌است تا آب دریاها از آن به بیرون نریزند. هفت دریا عبارت بودند از دریای فارس، دریای روم، دریای هند، دریای مازندران، دریای قلزم، دریای اقیانوس و دریای زنگبار.
• (۴) ـ کاروان:کارون واژه‌ای فارسیمی‌باشد که در زبانهای دیگر هم به همین نام و مفهوم به کار برده می‌شود. کاروان در قدیم به گروهی از مردم که با تعداد زیادی اسب و خر و قاطر به قصد سفر تجاری و زیارتی عازم مقصدی طولانی می‌شدند کاروان می‌گفتندبه عبارت دیگر دسته‌ای از مسافران که معمولان با قصد تجارتباهم سفرمی‌کنند. کاروان معمولان در مناطق بیابانی به خصوص در جاده ابریشمبرای ایمن ماندن از راهزنان، گروهی حرکت میکرده‌اند.